Kuruluş yılları
Vehbi Koç, 16 yaşında Ankara'da babasının açtığı bakkal dükkânı ile ticaret hayatına atılır. Koç Topluluğu'nun resmi kuruluşunu simgeleyen 31 Mayıs 1926'da Koçzade Ahmet Vehbi adıyla Ankara Ticaret Odası'na kaydolur.
Vehbi Koç (1901-1996), 1917 yılında 16 yaşındayken, babasını bir bakkal dükkanı açmaya ikna ederek Ankara'da ticaret hayatına başlamıştır.
Bugünkü Koç Topluluğu'na doğru ilk adım sayılabilecek bu küçük işyeri, Birinci Dünya ve Kurtuluş Savaşı yıllarında fazla bir varlık gösterememiş, ancak Cumhuriyet'in ilan edilmesinden sonra yavaş yavaş büyümeye başlamıştır.
Ankara'nın 1923 yılında başkent oluşu bu ufak kentte hızlı bir bayındırlık faaliyeti doğurmuş, Vehbi Koç da işlerini inşaat malzemesi ve hırdavat alanlarını kapsayacak şekilde genişletmiştir.
Vehbi Koç'un iş hayatının başlangıcı olan bu dükkan babasının adına kurulmuştur, ancak Vehbi Koç 31 Mayıs 1926'da Koçzade Ahmet Vehbi adıyla Ankara Ticaret Odası'na kaydolarak kendi üzerine geçirmiş ve işinin gerçek sahibi olmuştur. İşte bu tarih, aynı zamanda Koç Topluluğu'nun doğuşunu simgelemekte ve Topluluğun resmi kuruluş tarihi olarak kabul edilmektedir.
Bu yıllara bakıldığında tablo şudur: Milli Mücadele yeni bitmiştir. Türkiye harplerden yorgun düşmüş, tüm insan ve maddi kaynaklarını uzun süren savaşlarda tüketmiştir. Ülke fakir, ekonomisi güçsüz bir durumdadır.
Daha sonraki aşama, Vehbi Koç'un Ankara'dan İstanbul'a gelişi olmuştur. Vehbi Koç İstanbul piyasasını gördükten sonra geniş bir ekonomik ortam olan bu şehirde de ticarethaneler açmış, bazı müteahhitlik işleri üstlenmiştir. Bu arada çeşitli bayilik ve mümessilliklerle faaliyet alanını genişletmiştir.
İlk anonim şirket: Koç Ticaret A.Ş.
1938 yılında Koç Ticaret A.Ş. kurulur. Koç Topluluğu'nu meydana getiren girişimlerin temeli ve gelişme merkezi olan şirketin bir özelliği de çalışanlarını kâra ortak eden ilk Türk şirketi olmasıdır. Bu dönemde yabancı temsilcilikler alınır. ABD'deki ilk Türk şirketi olan Ram Commercial Corporation kurulur.
Koç Topluluğu'nun gelişmesindeki en önemli aşamalardan biri de kurumlaşma çabasıdır. 1938 yılında Vehbi Koç, şahıs firmalarının uzun ömürlü olmadıklarını görerek girişimlerini bir anonim şirket olarak düzenlemiş ve Koç Ticaret Anonim Şirketini kurmuştur. Bu şirket, zamanla Koç Topluluğu'nu meydana getiren girişimlerin temeli ve gelişme merkezi olmuştur. Şirketin bir özelliği de Koç Topluluğu'nun ana ilkelerinden biri olan yönetici ve çalışanların yönetime katılmaları hususunun ilk olarak bu kuruluşta uygulamaya konulmasıdır.
İlk endüstriyel girişim
1940'ların sonuna doğru imalata yöneliş başlar. 1948'de General Electric ile işbirliğine gidilerek Koç Topluluğu'nun ilk endüstriyel girişimi olan ampul fabrikası kurulur.
Ankara ve İstanbul'da işlerini geliştirerek, piyasa bilgisini artıran Vehbi Koç, bazı yabancı temsilcilikleri aldıktan sonra ilk Avrupa ve Amerika seyahatlerini gerçekleştirmiştir. Bu geziler kendisinin ticari ufkunu genişletmiş ve gelecekteki gelişmeleri sezerek yeni atılımlar yapma noktasına getirmiştir. Türk halkının ihtiyacını karşılayacak bazı malların üretimi için yerli bilgi ve teknolojinin yetersiz olduğunu görerek dış ilişkiler kurma yoluna girmiştir. Bu dönemde lisans anlaşmaları yaparak bilgi ve teknoloji açığını kapatacak girişimleri üstlenmiştir.
Topluluğun gelişmesinde bir başka önemli olay da, Türkiye Cumhuriyeti'nin benimsediği endüstrileşme ilkesine uygun olarak 1940'ların sonuna doğru imalata yöneliştir. Vehbi Koç, 1948'de General Electric firmasıyla işbirliği yaparak ilk ampul fabrikasını kurmuştur.
O tarihte yerli birikime dayanarak ampul fabrikası kurmak mümkün değildir. Ancak bu sınai teşebbüs başarılı olmuş ve Türk halkının gerçek ihtiyacı karşılanmıştır. Vehbi Koç' un dış ülkelerle ilişkisi bilgi eksikliğinin giderilmesi şeklinde yorumlanabileceği gibi, ekonomide dış ilişkilerin zaruretini ve ihtiyacını görme ve dışa açılma şeklinde de yorumlanabilir.
50'li yıllarda ise Türkiye'de hızla gelişmekte olan yerli imalata paralel olarak, Koç Topluluğu da ithal malların yerini alacak yerli imalat yatırımlarına girişmiştir. Döviz tasarrufu sağlayacak üretim şirketleri kurmaya başlamış ve bitmiş ürünlerin dağıtımını sağlamak için yurdun birçok bölgesinde ticaret şirketleri kurmuştur. Aslında Koç Topluluğu'nun gelişimi ve ulusal ekonomiye katkısı ülkemizin endüstrileşme ve kalkınma çabaları açısından düşünülünce ayrı bir nitelik kazanmaktadır.
Bu imkanlardan yararlanılarak Uluslararası şirketlerle ortaklık, işbirliği veya teknik yardım alınarak çeşitli sanayi tesisleri kurulmuştur. Bunlar ilk otomobil, ilk traktör, ilk kamyon, ilk ampul, ilk buzdolabı, ilk çamaşır makinesi, ilk şofben, ilk kompresör, ilk LPG gazı, ilk camyünü, ilk motor bloğu, ilk kablo fabrikasıdır...
Böylece lisans anlaşmaları ile sağlanmak istenen bilgi ve teknolojik aktarım kısmen yabancı ortaklıklara dönüştürülmüştür. Fiat ile ortak kurulan Tofaş, Siemens ile ortak kurulan Türk Siemens, Magneti Marelli ile ortak kurulan Mako, Ford ile ortaklığa dönüştürülen Ford-Otosan işbirliği bu anlaşmaların ürünleridir. Yabancı ortaklıklar, lisans anlaşmaları ile öngörülen bilgi, teknoloji ve yeni bilgi aktarım unsurlarını daha uzun ömürlü hale dönüştüren bir işbirliği şeklinde olmuştur.
Bir taraftan bu türden ortaklıklar geliştirilirken, diğer taraftan çeşitli lisans anlaşmaları yapılarak teknolojik açık kapatılmaya çalışılmaktadır. Nitekim bir zamanlar "montaj sanayi" diye biraz da küçümsenerek nitelenen bu işbirliği sayesinde Topluluğa dahil şirketler teknolojilerini, bilgi ve tecrübelerini artırmış bir kısmı da kendi teknolojilerini üretecek hale gelmişlerdir.
1960 yıllarından sonra yeni ürün grupları ve çeşitlerinin de eklenmesiyle, Koç Topluluğu kuruluşlarının imalat alanları önemli ölçüde genişlemiştir. Topluluk artık zirai aletlerden mensucata çeşitli büro malzemesinden ısıtma teçhizatına, radyo ve televizyon alıcılarından buzdolabı, çamaşır makinesi ve elektrik süpürgesi gibi ev aletlerine, ocak, fırın, cam yünü, kazan, radyatör ve likit petrol gazından, iki, üç ve dört tekerlekli taşıt yapımına ve otomotiv yan sanayi kuruluşlarına, gıda sanayinden zincir mağazalarına, turizm, finans ve sigortacılık hizmetlerine kadar yaygın bir alanda faaliyet göstermektedir. Türkiye'nin ilk yerli otomobili Anadol'dan sonra ülkenin ekonomik gelişmesinin hızlanmasıyla Koç Topluluğu, Murat, Tempra, Ford Taunus ve Ford Escort'u da gerçekleştirmiştir.
Otomotiv sanayi için çeşitli dökümler yapabilecek Döktaş fabrikası 1973 yılında devreye girmiştir. 1977 yılında Ardem, Tekersan, Endiksan, Kimkat, Eko, Sedko, Takosan, Tekiz, Tarko adlarıyla 9 kuruluş daha Koç Topluluğu'na katılmıştır.
1979 yılında özel sektörün en büyük ağır sanayi tesisi olarak yapılan Asil Çelik, kur garantisinin kaldırılması sonucu 1982 yılında devlet sektörüne devredilmiş aynı yıl Peugeot ticari araç üreten Karsan üretime başlamiştır.
Her çeşit sınaî, tıbbi ve gaz üretimi yapan Birleşik Oksijen Sanayi Gebze'de, treyler üretimi yapan İstanbul Fruehauf Sakarya'da devreye sokulmuştur.
1986 yılında Ford-Otosan İnönü'de dizel motor üretimine başlamış, böylece Türkiye'de otomotiv alanında bir ilke daha imza atmıştır. Koç Topluluğu aynı yıl, American Express Company ile ortak olarak kurduğu Koç-Amerikan Bankası ile ekonomik hayatımıza girmiş banka daha sonra Koçbank adını almıştır. Türk bankacılık tarihinin en büyük birleşmesi olarak değerlendirilen Koçbank- Yapı Kredi birleşmesi 2 Ekim 2006 tarihinde gerçekleşmiştir.
Vizyonumuz "Hızlı ve kârlı büyüme ile dünyanın lider şirketlerinden biri olmak".
Kendimize ve Türkiye'nin geleceğine duyduğumuz güven, bizi iddialı hedefler koymaya yönlendiriyor. Bu hedeflere ulaşmamızın ancak stratejik yönetim yaklaşımı ile mümkün olduğunu biliyoruz.
Koç Topluluğu olarak gerek Türkiye gerek içinde bulunduğumuz bölge açısından yüksek büyüme potansiyeli vaat eden 4 ana sektöre odaklı bir büyüme stratejisi izliyoruz.
Portföyümüzü oluştururken, yatırımlarımızı aşağıdaki stratejik prensipler doğrultusunda şekillendiriyoruz:
• Fark yaratabildiğimiz ve rekabet avantajımızın yüksek olduğu sektörlere odaklanmak,
• Yurtiçi satışlar kadar yurtdışında da güçlü bir pozisyona sahip olabileceğimiz, coğrafi çeşitlemeye giderek riski asgariye indirebileceğimiz ve gelirlerimizin sürdürülebilirliğini sağlayabildiğimiz sektörlerde büyümek,
• Markalarımızı ve teknolojimizi en iyi şekilde kullanarak marka gücümüzü ve teknolojiye olan hakimiyetimizi sürekli geliştirmek,
• Girdiğimiz işlerde piyasa lideri ya da en yakın takipçisi olarak ölçek ekonomisinden en iyi şekilde yararlanmak.
Bu prensiplerimiz bize, yüksek büyüme vaat eden ve pek çok sektördeki piyasa doygunluk oranı henüz düşük olan Türkiye ve komşu ülkelerde hızlı ve kârlı büyüme olanakları tanımaktadır. Coğrafi yakınlığımız ve Gümrük Birliği'nin getirdiği avantajların yanında, sahip olduğumuz güçlü yapılanma ve piyasa konumumuz ise Avrupa'da da kârlı ve sürdürülebilir bir büyüme stratejisi izlememizi sağlamaktadır.
Uluslararası ortaklıklar
1960'lı yıllarda uluslararası şirketlerle ortaklık ve işbirliği yapılarak çeşitli sanayi tesisleri kurulur. İlk otomobil, ilk traktör, ilk buzdolabı, ilk çamaşır makinesi, ilk tüplü LPG gibi pek çok ürün Koç Topluluğu tarafından üretilir. Bu dönemde Fiat ile Tofaş ortaklığı kurulur; daha sonraki yıllarda Ford ile ortaklığa dönüşecek olan Ford-Otosan işbirliği başlar.
Faaliyet alanlarının genişlemesi
Koç Topluluğu'nun iş alanları önemli ölçüde genişler. Topluluk artık otomotivden beyaz eşyaya, zirai aletlerden mensucata, likit petrol gazından ısıtma teçhizatına, gıda sanayi ve perakendeciliğinden turizm, finans ve sigortacılık hizmetlerine kadar yaygın bir alanda çalışmaktadır.
Koç Holding A.Ş.'nin kurulması
Ulaşılması hedeflenen hızlı büyüme ve gelişmeyi, daha uygun bir örgütleme ve daha kurumsal bir yapı altında gerçekleştirebilmek amacıyla 1963'te Koç Holding A.Ş. kurulur. Vehbi Koç, Holding'in Yönetim Kurulu Başkanı olur.
İlk halka arz
Halkın tasarruflarını yatırıma yönelterek Türkiye'nin ekonomik gelişmesine katkıda bulunacak büyük yatırımları gerçekleştirecek sermaye birikimini sağlamak amacıyla, halka açılmaya odaklanılır. Aygaz ve Koç Holding'in hisse senetlerinin bir kısmı Koç Topluluğu personeline satılır. 1970 yılında kurulan Kav'ın hisse senetleri ise halka arz edilir.
Büyüme ve ihracat
1970'lerde Koç Topluluğu gelişimini hız kesmeden sürdürerek bünyesine yeni şirketler katar; ihracata yönelir ve dış ticaret şirketleri kurar.
İkinci nesil iş başında
Kurumsallaşmaya inanan Vehbi Koç, 1984 yılında Koç Holding İdare Meclisi Başkanlığı'nı oğlu Rahmi M. Koç'a devreder. Vehbi Koç, Koç Holding Şeref Başkanı olarak çalışmalarını sürdürür.
1987: Vehbi Koç "Dünyada Yılın İş Adamı"
Vehbi Koç Milletlerarası Ticaret Odası tarafından "Yılın İş Adamı" ödülüne layık görülür.
1990'lı yıllar: Koç Topluluğu bankacılıkta büyüyor
1986 yılında American Express Company ortaklığıyla kurulan Koç-Amerikan Bank ile bankacılığa adım atan Koç Holding, 1992 yılında bankanın tüm hisselerini satın alarak adını Koçbank olarak değiştirir.
Dünya Nüfus Planlaması Ödülü
Birleşmiş Milletler Dünya Nüfus Planlaması Ödülü, Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı adına Vehbi Koç'a verilir.
25 Şubat 1996: Türkiye "Cumhuriyet Çınarı"nı yitirir
Vehbi Koç, 25 Şubat 1996 günü yaşama veda eder. 95 yıllık ömrünün her anını dolu dolu geçirmiş olan Vehbi Koç, ömrünün son anına kadar çalışmayı sürdürmüştür.
Yeni bin yıla yeni vizyon
Koç Topluluğu yeni bin yıla yeni bir vizyonla girer: "Dünyanın lider şirketlerinden biri olmak".
Finansal hizmetler tek çatı altında toplanıyor
2001 yılında Avrupa'nın önde gelen bankalarından UniCredito Italiano ortaklığıyla Koç Finansal Hizmetler kurulur.
Üçüncü nesil bayrağı devralıyor
Rahmi M. Koç, Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini 4 Nisan 2003 tarihinde oğlu Mustafa V. Koç'a devreder. Rahmi M. Koç, halen Koç Holding Şeref Başkanlığı görevini sürdürmektedir.
2005-2006: Koç Topluluğu'nun tarihinde bir kilometre taşı
Sürdürülebilir büyüme hız kesmeden devam ederken, Koç Topluluğu, Türkiye'nin en büyük sanayi kuruluşu olan Tüpraş'ı ve Türk bankacılık sektörünün devlerinden Yapı Kredi Bankası'nı bünyesine katar.
Küresel İlkeler Sözleşmesi imzalanıyor
Koç Holding'in kuruluşundan bu yana sürekli gelişen sorumlu vatandaşlık olgusu, 2006 yılında Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi'nin imzalanması ile resmi bir politika olarak uluslararası boyuta taşınır.
2006-2008: Odaklı Büyüme Stratejisi
Yüksek verimliliği, kârlılığı ve hissedar değeri yaratmayı hedefleyen bir strateji çerçevesinde enerji, otomotiv, dayanıklı tüketim ve finans sektörlerine odaklanmaya karar verilir.
Türkiye'nin en büyüğü... Dünyanın en beğenilen şirketlerinden biri...
Koç Topluluğu cirosu, ihracatı, İMKB'deki payı ve çalışan sayısı ile Türkiye'nin en büyük şirketler topluluğudur. Ulusal ve uluslararası platformda aldığı ödüllerle Türkiye ekonomisinin itici gücü olan ve dünyadaki konumunu sürekli güçlendiren Koç Holding bugün dünyanın 273'ncü büyük şirketidir.
Sürekli ve değişmeyen hedefi tüm paydaşları için artan oranda katma değer yaratmak olan Koç Topluluğu, tüm faaliyetlerini uluslararası standartlarda kurumsal yönetim, müşteri memnuniyeti, toplumsal sorumluluk anlayışı ve çevreyi koruma prensipleri ile yürütmektedir. "Geleceği geleceğe bırakmamak için, gelecek şimdi" inancıyla hareket eden Koç Topluluğu 1926'da başlayan yolculuğuna, gelişerek ve verimliliğe odaklı büyüme stratejisiyle devam etmektedir.
Türkiyede ilkler:
1938
Çalışanlarını kara ortak eden ilk Türk şirketi... Koç Ticaret A.Ş.
1944
İlk otomobil satış şirketi, Motör Ticaret
1945
ABD' de ilk Türk Şirketi... Ram Commercial Corporation.
1948
Koç-General Electric işbirliği sonucu. Türkiye'nin ilk ampul fabrikası ve ilk yabancı ortaklık yatırımı... General Electric
1954
Türkiye'nin ilk radyatörlerini ve daha sonra otomotiv endüstrisi için dökme parçaları üretecek olan fabrikanın kuruluşu... Türk Demir Döküm
İlk özel kibrit fabrikası... Türkay (Kav)
1955
Türkiye'nin ilk çamaşır makinelerini, buzdolaplarını, termosifonlarını üretecek olan Arçelik şirketinin kuruluşu
1957
İlk Türk kamyonları üretecek olan Otosan' da montajın başlangıcı
1959
İlk çamaşır makinesinin üretimi... Arçelik
1960
İlk buzdolabı üretimi... Arçelik
1961
İlk Türk LPG dağıtım şirketi... Aygaz
1962
Türkiye' de ilk yerli sermayeli oto lastiği... Uniroyal
1963
Türkiye'deki ilk Holding... Koç Holding
1964
Türkiye'nin ilk kablo fabrikası... Siemens
İlk Türk traktörünün üretimi... Türk Traktör
1965
Türkiye'de ilk elektrik motoru ve kompresör üreten fabrikanın kuruluşu... Türk Elektrik Endüstrisi
Yalıtım için ilk cam elyafı tesisi... İzocam
1966
İlk Türk binek otomobili olan Anadol'un üretimi... Otosan
1967
Yüksek öğrenim bursu veren ilk ve en büyük özel sektör kuruluşu... Türk Eğitim Vakfı (TEV)
İlk domates salçası fabrikası... Tat
1969
Topluma hizmet amacıyla Cumhuriyet dönemindeki ilk kurumsal girişim Vehbi Koç Vakfı
1970
Özel sektörün uzun vadeli çalışmaya yönelik ilk şirket Planlama Bölümü'nün kuruluşu... Koç Holding
Türkiye'nin ilk merkezi ihracat organizasyonu... Ram
1971
Murat 124, ilk çelik gövdeli Türk binek otomobili... Tofaş
1973
Türk otomotiv endüstrisi için ilk silindir blokların, dingil ve diferansiyellerin üretimi... Döktaş
AB ülkelerinde ilk Türk dış ticaret şirketi... Kofisa
Halka açık ilk Türk şirketi... Koç Yatırım Pazarlama
1974
Türkiye'nin ilk otomatik çamaşır makinesi... Arçelik
1975
Özel sektörün ilk Araştırma ve Geliştirme(Ar-Ge) Bölümü Koç Holding'de kuruldu.
1980
Türkiye'deki ilk özel müze... Sadberk Hanım Müzesi
1982
Türkiye'nin işyerinde eğitim veren ilk Eğitim ve Geliştirme Merkezi
1997
İlk on-line supermarket... Migros
1999
İlk on-line alışveriş merkezi... Kangurum
2000
İlk elektronik pazar yeri... Kotonline
2001
İlk gerçek zamanlı turizm sitesi... www.bookinturkey.com
2001
Türkiye'nin geniş kapsamlı ilk iş portalı... www.kobiline.com
2004
Dünyanın ilk Türk kahve makinesi... Arçelik
2005
Türkiye'nin ilk yerli çamaşır kurutma makinesi... Arçelik
2006
Dünyanın en hızlı bulaşık makinesi... Arçelik
Dünyanın en hızlı çamaşır makinesi... Arçelik
Türkiye'nin ilk gardırop tipi buzdolabı üretimi... Arçelik
2007
Türkiye'nin ilk İndüksiyonlu ankastre ocağı... Arçelik
Türkiye'deki ilk parmak izi bırakmayan ankastre ürün gamı... Arçelik
Teknolojide ulaşılan son nokta: AAA performanslı "Tek Tuş" bulaşık makinesi... Arçelik
2009
ABD'ye araç ihraç eden ilk Türk otomotiv kuruluşu... Ford Otosan
